توسل به اولیاء خدا :
توسل در اسلام یکی از راه های برخورداری از الطاف خداوند است .
توسل عبارت است از : واسطه قرار دادن محبوبان خدا در پیشگاه پروردگار متعال به خاطر آبرویی که این واسطه گان در پیشگاه تو دارند .
عمل توسل باید به گونه ای معقول و خداپسند صورت پذیرد . بر این اساس شیوه توسل دوران جاهلیت ، مورد نکوهش قرآن قرار گرفته است ، زیرا که آنان در مقابل بت زانو می زدند و کرنش می کردند به آنها توسل می جستند و می گفتند : « لِیُقَرِّبُونا اِلَی الله ُزلفی زمر / 3 » بت ها باعث تقرب ما در پیشگاه خدا می گردند . در این آیه توسل مورد نکوهش قرار گرفته ، در حالتی که در آیه : « وَابْتَغُوا اِلَیهِ الوَسیله » صریحاً از مساله توسل به اولیاء خدا تمجید به عمل آمده است .
تجلّی توسل :
توسل به یکی از سه طریق زیر محقق میشود .
1- طلب حاجت از خدا در پرتو آبروی اولیاء خدا ، خدا را به آبروی اولیاء خدا سوگند دادن .
2- طلب دعا از پیامبر(ص) تا خدا آن را در حق ما مستجاب کند .
3- حاجت خواستن از خود اولیاء خدا از جمله رسول خدا (ص) که آنان شخصاً درمقدّرات ما دخالت کنند زیرا آنان واسطه در فیض اند . ابن حجر یکی از علمای اهل سنت در « الصواعق » از شافعی نقل می کند که او چنین سرود : آل النّبی ذَریعتی _ وَ هُم اِلیه وَسیلَتی
اَرْجُوبِهِم اَعطی غَدا ً _ بِیَد الیَمینِ صَحیفَتی
یعنی آل پیامبر (ص) وسیله نجات و پناهگاه من هستند . اینان در پیشگاه خدا وسیله تقرّب من اند . امیدوارم به خاطر این وسیله خدا نامه اعمال مرا به دست راستم بدهد .
بزرگان اهل سنت و توسل به پیامبر (ص) :
توسل و استمداد از روح بزرگ پیامبر (ص) از صدر اسلام مورد توجه امت اسلامی بوده است و همچنین علما و دانشمندان عاقد با گفتار و سیره عملی خویش بر جواز و مطلوبیت آن به ویژه در شداید و سختی ها فرموده اند .
از جمله ابن حجر چنین می گوید :
انکار استمداد و توسل به پیامبر (ص) از عقاید خرافی ابن تیمیه است که پیش از وی کسی به آن اعتقاد نداشت ( در حالی که مساله توسل ) آن طوری که وی فتوا داده نیست بلکه توسل به آن حضرت در هر حال ، چه پیش از آفرینش و چه پس از آفرینش آن حضرت ، چه در دنیا و چه درآخرت ، پسندیده و نیک می باشد و این عمل سیره سلف صالح ، پیامبران و اولیای الهی بوده است .
( آ . شفاء السقام فی زیارة خیر الانام ، ص 160 )
توسل به صحابه و اهل بیت ( علیهم اسلام ) :
از دیدگاه اهل سنت ، مردم مسلمان و مومن علاوه بر روح بزرگ پیامبر اسلام (ص) به قبور اهل بیت (ع) صحابه و علما نیز متوسل می شمرده اند .
شیخ یوسف بنهانی از بیهقی و ابن شیبه نقل می کند :
در سه قرنی که بین مسلمانان خیر وبرکت مشهود بوده است ( این خیر و برکت ) به خاطر کثرت توسل و استمداد به ارواح صلها بوده در آن زمان ، و توسل مردم نه تنها مخصوص حضرت رسول (ص) بوده ، بلکه توسل ، استفاضه و استغاثه ، به قبور اهل بیت (ع) صحابه و صالحان است نیز معمول بوده است .
( آ . اصول اربعه فی تردید الوهابیه / ص 35 )